KHÓC VỚI NON CAO
Bà Then, người già nhất bản, có lẽ cũng là người cuối cùng nhớ hết những câu chuyện xưa cũ về bản làng và núi rừng. Không ai biết bà bao nhiêu tuổi, chỉ biết từ khi họ sinh ra, bà đã là một bà lão tóc bạc, ánh mắt sâu như vực thẳm của đại ngàn.
Người trong bản vẫn thường nói: "Bà Then là linh hồn của núi." Bà sống một mình trong căn nhà gỗ chênh vênh bên vách đá, nơi có thể nhìn thấy cả bản làng chìm trong sương sớm và những ngọn núi nối tiếp nhau đến tận trời xa. Mỗi đêm, khi ngồi bên bếp lửa, bà kể cho trẻ con nghe những câu chuyện về rừng sâu, về những linh hồn lang thang trong gió, về lời nguyền của những mảnh đời khổ hạnh.
Người ta kể rằng bà Then là người duy nhất từng nghe rõ "tiếng khóc của non cao" bằng chính tai mình. Khi còn trẻ, bà cũng có một mối tình đau đớn như Lử và Mỉ, nhưng cuối cùng người bà yêu đã rời bỏ bản làng để đi tìm một cuộc đời khác. Từ đó, bà ở lại, chấp nhận làm chứng nhân cho những nỗi đau, để kể lại cho đời sau.
Bà tin rằng mỗi lần có một linh hồn oan khuất rời đi, núi rừng sẽ khóc thay họ. Không phải ai cũng nghe thấy, nhưng ai nghe được thì cũng là người gánh nỗi đau của bản làng.
Sau đêm Lử trèo lên ngọn núi cao nhất để gào lên giữa trời, bà Then chỉ lặng lẽ nhìn về phía ấy, thở dài:
"Nó đã nghe thấy rồi."
Từ hôm đó, bà không còn kể về "tiếng khóc của non cao" nữa. Có lẽ bà biết, đã có người khác thay bà nghe nó, hiểu nó, và tiếp tục gánh nó đi qua những năm tháng sau này.
Bà Then, một bà lão nhỏ bé, gầy gò, tưởng như gió núi có thể cuốn đi bất cứ lúc nào, nhưng không ai trong bản dám nghĩ bà yếu đuối. Lưng bà còng xuống như mang trên mình cả ký ức của núi rừng, nhưng đôi mắt thì vẫn sáng, sâu hun hút như đáy vực, như nhìn thấu mọi chuyện trên đời.
Làn da bà sạm đi, nhăn nheo như vỏ cây pơ mu già cỗi, hằn rõ dấu vết của bao nhiêu năm chống chọi với nắng gió đại ngàn. Mái tóc bạc trắng, dài chấm lưng, thả xõa như sương giăng trên đỉnh núi. Người trong bản kể rằng khi bà còn trẻ, tóc bà đen mượt như suối, nhưng rồi một đêm mưa lớn, bà bước ra khỏi nhà, trở về với mái đầu đã trắng xóa. Không ai biết chuyện gì đã xảy ra trong đêm đó, chỉ biết từ đó, bà trở thành người canh giữ những bí ẩn của núi rừng.
Bàn tay bà gầy guộc, gân guốc, nhưng khi đặt lên trán trẻ nhỏ, lại mang đến một sự ấm áp lạ kỳ, như hơi thở của rừng già. Giọng bà khàn khàn, trầm thấp như tiếng gió luồn qua vách núi, mỗi khi cất lên kể chuyện, người ta có cảm giác như nghe thấy tiếng vọng của quá khứ.
Dù đã già, bà không bao giờ run rẩy khi cầm cây gậy trúc quen thuộc. Người ta thấy bà chống gậy, chầm chậm bước đi trên con đường mòn ven núi, như một phần của đất trời, không ai biết bà đang đi đâu, chỉ biết bà luôn quay về, và mang theo những câu chuyện mới.
Cây gậy trúc của bà Then không giống bất kỳ cây gậy nào trong bản. Nó không to, không chạm trổ cầu kỳ, chỉ là một đoạn trúc già, thẳng, bóng nhẵn theo năm tháng. Người ta nói nó đã theo bà suốt mấy chục năm, từ khi tóc bà còn đen đến lúc bạc trắng.
Thân gậy có màu nâu sẫm, chỗ tay cầm đã mòn nhẵn, bóng lên vì năm tháng được bà nắm chặt. Dọc theo thân gậy có vài vết rạn nhỏ, như những nếp nhăn trên tay bà, nhưng vẫn vững chãi như chính bà. Đầu gậy hơi cong, có một vết cháy đen mờ mờ – chẳng ai biết vì sao nó có vết cháy ấy, chỉ nghe bà bảo:
"Lửa thử vàng, gió thử sức người, cây gậy cũng phải có vết của riêng nó mới bền lâu."
Mỗi khi bà chống gậy bước đi trên con đường ven núi, tiếng đầu gậy chạm vào đá vang lên từng nhịp đều đặn, nghe như tiếng thời gian đang gõ cửa quá khứ. Những đêm sương giăng, người ta vẫn thấy bóng bà thấp thoáng trong màn sương, gậy trúc gõ cộc cộc, như đang trò chuyện với núi rừng.
Có người tin rằng cây gậy này không chỉ là vật để bà chống đỡ tuổi già, mà còn là một phần của bà, gắn với những bí ẩn của non cao. Một lần có đứa trẻ tò mò cầm thử, bà chỉ cười nhẹ:
"Nó chỉ nghe lời người hiểu nó thôi."
Và quả thật, không ai trong bản có thể chống gậy mà đi vững chãi như bà.
Lử là người duy nhất trong bản thường xuyên lui tới nhà bà. Cậu lớn lên trong những câu chuyện của bà, những câu chuyện không chỉ có huyền thoại mà còn là những bài học về cuộc đời.
Khi Lử đau khổ vì không thể đến với Mỉ, cậu đã tìm đến bà Then. Bà nhìn Lử rất lâu, rồi chỉ nói:
"Có những người sinh ra để gắn bó với nhau, nhưng không phải để bên nhau. Cháu có thể khóc với non cao, nhưng non cao sẽ không khóc cùng cháu. Nó chỉ nhắc cháu rằng cháu còn việc phải làm."
Lời bà như một lời tiên tri, khiến Lử chợt nhận ra mình không thể mãi chìm trong đau khổ.
Lử là một chàng trai người Mông khỏe mạnh, rắn rỏi như cây sa mộc trên đỉnh núi. Da anh rám nắng, sạm màu đất đỏ, đôi bàn tay thô ráp vì những ngày dài băng rừng, làm nương. Đôi chân anh vững chãi như đã quen với những con đường dốc đứng, đá sỏi của núi rừng Tây Bắc.
Mái tóc Lử đen, dài, đôi khi rũ xuống trán che khuất đôi mắt. Nhưng mỗi khi anh ngước nhìn, ánh mắt ấy sáng và sâu như bầu trời mùa thu, chất chứa những suy nghĩ lớn lao hơn cái tuổi của mình. Đôi mắt ấy có lúc dịu dàng khi nhìn Mỉ, có lúc lại thẳm buồn khi đứng trên đỉnh núi nhìn về bản làng chìm trong sương.
Lử ít nói, nhưng giọng anh trầm, mạnh, giống như tiếng vọng của rừng già. Khi anh cất giọng, người ta có cảm giác như nghe thấy tiếng vang của đá núi, chắc chắn và kiên định.
Lử không chỉ là một chàng trai bình thường trong bản, mà còn là người mang trong mình khát vọng đổi thay. Anh không cam chịu cảnh bản làng mãi quẩn quanh trong nghèo đói, lạc hậu. Trong lòng anh là một ngọn lửa âm ỉ cháy – ngọn lửa của sự quyết tâm, của ý chí vượt lên số phận.
Từ nhỏ, anh đã không tin rằng con người phải sống mãi theo những hủ tục cũ. Anh muốn làm đường, muốn đưa cái chữ về bản, muốn giúp dân làng bớt khổ. Nhưng giữa những ước mơ đó, anh vẫn chỉ là một con người, vẫn có những phút yếu mềm khi nghĩ về Mỉ – người con gái mà anh yêu thương nhưng không thể giữ lại.
Có những đêm, anh đứng lặng trên đỉnh núi, để mặc gió lùa qua vai, mắt nhìn về xa xăm. Anh nhớ Mỉ, nhớ những ngày còn nhỏ hai người chạy dưới tán rừng, cười đùa bên dòng suối. Anh đau vì không thể giữ được cô, nhưng lại càng đau hơn khi nghĩ rằng, nếu không thay đổi bản làng, sẽ còn nhiều người khác cũng chịu số phận như Mỉ.
Lử kính trọng bà Then như một người thầy, một người bà, đôi khi như một vị thần hộ mệnh của núi rừng. Anh hay đến bên bà, lặng lẽ nghe bà kể chuyện, đôi khi không phải để tìm câu trả lời, mà chỉ để tìm một chút bình yên.
Bà Then hiểu rõ Lử hơn ai hết. Bà nói với anh:
“Nếu cháu cứ chạy theo cái đã mất, cháu sẽ mãi mãi chỉ là một chiếc lá trôi theo suối. Nhưng nếu cháu đứng lên, cháu sẽ là cây cổ thụ giữa trời.”
Những lời ấy đã theo anh suốt những năm tháng sau này.
Sau khi mất Mỉ, Lử không còn cười nữa, nhưng anh cũng không cho phép mình gục ngã. Anh lao vào công việc, dẫn người trong bản khai hoang, dựng đường, tìm cách đưa chữ về cho trẻ con. Anh trở thành người dẫn đường cho bản làng, dù trái tim vẫn mang một vết thương không thể lành.
Đêm hôm Mỉ mất, anh đã trèo lên ngọn núi cao nhất, gào lên giữa trời. Người ta nói tiếng hét ấy vang xa mãi, vọng vào vách núi, vọng xuống thung lũng, hòa vào tiếng gió rừng. Đó là lần duy nhất người ta thấy anh bộc lộ hết nỗi đau của mình.
Sáng hôm sau, anh lại quay về, lặng lẽ như núi. Nhưng từ đó, người ta thấy Lử không còn là chàng trai ngày trước nữa – anh đã trở thành một phần của non cao, vững chãi, không thể lung lay.
Mỉ là cô gái Mông đẹp nhất bản, như một bông hoa rừng e ấp giữa đại ngàn. Dáng người nàng nhỏ nhắn, đôi vai gầy nhưng không yếu đuối, mà mang vẻ dịu dàng của những cơn gió xuân lướt qua những đỉnh núi.
Làn da Mỉ trắng ngần như sương sớm vương trên lá rừng, đôi mắt to, đen láy, lúc nào cũng long lanh như mặt suối phản chiếu trời cao. Đôi mắt ấy mang một nét buồn xa xăm, dù khi cười cũng không thể che giấu hết được nỗi niềm sâu thẳm bên trong.
Mái tóc Mỉ dài, đen như suối, thường được buộc gọn sau lưng bằng một dải khăn thổ cẩm, nhưng khi tháo xuống lại mềm mại như tấm lụa trời. Khi còn nhỏ, Lử thường đùa rằng tóc Mỉ thơm như mùi nắng, mùi cỏ non, và mỗi khi gió thổi, tóc nàng bay bay như những áng mây vờn trên đỉnh núi.
Mỉ thích mặc váy thổ cẩm do chính tay nàng thêu, từng đường kim mũi chỉ đều cẩn thận, như chính con người nàng – nhẹ nhàng, nhẫn nại và đầy yêu thương.
Mỉ không phải là cô gái yếu đuối. Nàng dịu dàng nhưng không cam chịu, yếu mềm nhưng cũng đầy nghị lực. Mỉ yêu tự do, yêu bầu trời rộng lớn trên đỉnh núi, yêu những buổi sáng sớm chạy chân trần trên cỏ ướt.
Từ nhỏ, Mỉ và Lử đã là đôi bạn thân. Mỉ hiểu giấc mơ của Lử, cũng muốn cùng anh thay đổi bản làng, nhưng nàng là con gái, số phận nàng không nằm trong tay nàng. Khi gia đình ép gả nàng cho con trai phú hộ, nàng không khóc, chỉ lặng lẽ nhìn về phía núi xa – nơi có con đường mòn mà nàng và Lử hay đi qua.
"Nếu có kiếp sau, ta sẽ là cánh chim. Khi ấy, ta có thể tự do bay đến bất cứ nơi nào ta muốn."
Những lời ấy, nàng nói với Lử trong đêm cuối cùng hai người gặp nhau.
Ngày cưới, Mỉ không nhìn lại. Nhưng Lử biết, từng bước chân nàng rời đi, là từng nhát dao cứa vào tim nàng. Cuộc sống ở nhà chồng chẳng khác gì địa ngục – nàng không được yêu thương, chỉ là một món hàng trao đổi để gia đình nàng thoát khỏi cảnh nợ nần.
Mỉ dần héo hon như cành hoa bị bứng khỏi đất mẹ. Người ta nói, có lần thấy nàng đứng trên mỏm đá cao nhất của bản, mắt nhìn xuống vực sâu, nhưng rồi nàng không nhảy – vì nàng sợ nếu nàng biến mất, không ai còn nhớ đến giấc mơ của Lử nữa.
Nhưng rồi mùa đông năm ấy, Mỉ không chống chọi nổi bệnh tật và nỗi uất ức. Nàng ra đi trong lặng lẽ, chỉ để lại một chiếc vòng bạc nhỏ mà ngày trước Lử từng tặng.
Sau khi Mỉ mất, người ta nói mỗi đêm gió lớn, có thể nghe thấy tiếng vọng buồn bã từ vách núi – như tiếng ai oán, như lời gọi khắc khoải của một linh hồn chưa thể siêu thoát.
Bà Then lặng lẽ nói với Lử:
"Nó đã trở thành cánh chim rồi. Nhưng cánh chim ấy vẫn còn nặng nỗi đau của nhân gian."
Và đêm hôm đó, Lử trèo lên đỉnh núi, hét lên với trời cao. Không ai biết anh đã nói gì, chỉ biết từ hôm đó, bản làng không còn nghe thấy tiếng khóc ấy nữa.
Đó là một buổi chiều cuối thu, khi rừng già đã ngả sang màu vàng óng. Gió thổi nhè nhẹ, mang theo mùi cỏ khô và hương thơm dịu của hoa rừng. Lử đứng đợi Mỉ bên bờ suối, nơi hai người vẫn thường gặp nhau sau những buổi lên nương.
Mỉ xuất hiện từ sau rặng cây, tay ôm một bó hoa dại, đôi má ửng hồng vì vừa đi bộ một quãng đường xa. Nàng cười, nụ cười rạng rỡ như ánh nắng len qua tán lá.
"Chàng đứng đây từ bao giờ?" – Mỉ hỏi, giọng nhẹ như gió thoảng.
Lử không trả lời ngay, chỉ nhìn nàng thật lâu, rồi bất chợt đưa tay vén một sợi tóc lòa xòa trên má nàng. Mỉ khẽ rụt người lại, nhưng không tránh đi, chỉ cúi xuống mân mê cành hoa trong tay.
"Từ lúc nắng còn chưa tắt." – Lử đáp, giọng trầm ấm.
Hai người im lặng một lúc lâu, chỉ có tiếng nước suối róc rách và tiếng chim gọi bạn vang lên giữa rừng chiều. Rồi Mỉ ngẩng đầu, đôi mắt long lanh phản chiếu bầu trời đang nhuộm đỏ.
"Lử này, nếu một ngày nào đó ta không còn được tự do chạy trên những con đường này, chàng có còn nhớ ta không?"
Lử cau mày, không thích câu hỏi ấy. Anh nắm lấy tay nàng, siết chặt, giọng trầm xuống:
"Ta không để điều đó xảy ra. Ta sẽ bảo vệ nàng, bảo vệ cả những con đường ta và nàng từng đi qua."
Mỉ mỉm cười, nhưng trong đáy mắt, có một nỗi buồn mơ hồ. Nàng ngả đầu lên vai Lử, lắng nghe nhịp tim anh, và thì thầm:
"Chỉ cần chàng nhớ ta, dù thế nào, ta cũng sẽ không cô đơn..."
Chiều hôm đó, hai người ngồi bên nhau thật lâu, không ai muốn rời đi. Nắng tắt dần, bóng tối len vào rừng, nhưng trái tim họ vẫn còn sáng rực như đốm lửa giữa đại ngàn.
Đêm ấy, trăng mờ nhạt lấp ló sau những đỉnh núi, ánh sáng yếu ớt chiếu xuống thung lũng, phủ lên cảnh vật một lớp sương mỏng lạnh lẽo. Mỉ và Lử lặng lẽ gặp nhau bên vách đá cao, nơi họ thường đến mỗi khi muốn thoát khỏi thế giới ngột ngạt xung quanh. Nhưng lần này, cả hai đều biết đó sẽ là lần cuối cùng.
Đêm ấy, trời lạnh hơn mọi khi. Gió từ đỉnh núi tràn xuống bản, mang theo hơi sương giá buốt. Trong căn nhà nhỏ bên vách núi, Lử ngồi lặng lẽ bên bếp lửa, đôi mắt đăm đăm nhìn vào ngọn lửa bập bùng, như thể trong đó có hình bóng của những ngày cũ.
Tiếng bước chân khe khẽ ngoài sân. Lử ngẩng lên, tim anh khẽ se lại khi thấy Mỉ đứng đó, dáng người nhỏ bé trong chiếc váy thổ cẩm, đôi mắt sáng nhưng thẳm buồn. Gió thổi làm tóc nàng bay nhẹ, phủ lên gương mặt đã gầy đi nhiều so với những ngày trước.
• "Mỉ..." – Lử khẽ gọi, nhưng không bước tới.
Mỉ mỉm cười, nụ cười dịu dàng nhưng buồn bã. Nàng tiến vào nhà, ngồi xuống bên bếp lửa, bàn tay run run đưa ra sưởi ấm. Một lúc sau, nàng mới chậm rãi lên tiếng:
• "Ngày mai, ta phải đi rồi..."
Giọng nàng nhẹ như gió thoảng, nhưng lại nặng như đá đè lên lòng Lử. Anh siết chặt bàn tay, cố kìm nén nỗi đau đang cuộn trào trong ngực.
• "Không còn cách nào khác sao?" – Anh hỏi, dù biết câu trả lời.
Mỉ lắc đầu, ánh mắt xa xăm nhìn vào ngọn lửa. Một lúc sau, nàng khẽ rút từ trong túi áo một chiếc vòng bạc nhỏ, chạm khắc hoa văn của người Mông.
• "Cái này, ta đã đeo từ ngày còn bé. Nay tặng chàng, coi như một chút gì đó còn sót lại giữa ta và chàng..."
Lử cầm lấy chiếc vòng, lòng đau như dao cắt. Anh muốn ôm nàng vào lòng, muốn níu giữ nàng lại, nhưng bàn tay anh chỉ siết chặt lấy chiếc vòng bạc lạnh buốt.
• "Mỉ... nếu có một ngày nàng trở về, dù chỉ là trong giấc mơ, ta vẫn sẽ chờ..."
Mỉ khẽ cười, một giọt nước mắt lặng lẽ rơi xuống mu bàn tay nàng. Nàng đưa tay chạm nhẹ lên má Lử, thì thầm:
• "Ta không muốn chàng chờ... Ta muốn chàng sống, thay ta làm những điều ta chưa kịp làm."
Gió lùa qua cửa sổ, làm bếp lửa bùng lên một đốm sáng rồi vụt tắt. Khi ánh sáng ấy vụt tắt, Mỉ đứng lên. Nàng nhìn Lử lần cuối, rồi quay đi, bước chầm chậm ra ngoài.
Lử không đuổi theo. Anh chỉ ngồi lặng bên bếp lửa, tay nắm chặt chiếc vòng bạc. Ngoài kia, bóng Mỉ dần khuất trong màn sương. Và đó là lần cuối cùng anh được nhìn thấy nàng.
Sáng hôm sau, khi Mỉ lên kiệu hoa về nhà chồng, trời bỗng đổ một cơn mưa nhẹ. Người ta nói, đó là nước mắt của non cao.
Mỉ đứng tựa vào vách đá, thân hình nhỏ bé chìm trong ánh trăng nhợt nhạt. Nàng không còn nụ cười tươi như những lần trước, đôi mắt đen thẳm, sâu hơn bao giờ hết, chất chứa những nỗi niềm không thể nói thành lời. Mái tóc dài của nàng buông xõa, gió nhẹ thổi qua, làm nó bay lơ lửng như những sợi sương mờ.
Lử tiến đến, nhìn Mỉ thật lâu, nhưng không nói gì. Anh muốn giữ lấy khoảnh khắc này mãi mãi, muốn khắc sâu hình ảnh nàng vào trong trái tim, để rồi mỗi khi nhớ đến, anh có thể tìm lại được bóng dáng của nàng trong ký ức. Bước chân anh nặng nề, đôi tay siết chặt như muốn chống lại số phận, nhưng anh hiểu rằng không gì có thể ngăn được điều sắp xảy ra.
“Ngày mai ta phải theo họ về nhà chồng,” Mỉ cất giọng, giọng nàng nhẹ nhàng nhưng đầy đau đớn. “Có lẽ đây là lần cuối ta gặp chàng.”
Lử hít sâu, ánh mắt đau khổ nhưng cố gắng tỏ ra mạnh mẽ. Anh bước đến bên Mỉ, nắm lấy đôi tay nàng, cảm nhận được sự lạnh lẽo trong đó.
• "Nếu ta có thể đổi tất cả để giữ nàng lại, ta đã làm rồi," Lử thì thầm, giọng khàn khàn. “Nhưng ta không thể...”
Mỉ không khóc, nàng chỉ lặng lẽ nhìn lên bầu trời đen kịt trên cao, đôi mắt long lanh dưới ánh trăng. Một giọt lệ chực rơi, nhưng nàng cố kìm nén.
• "Ta cũng muốn ở lại, nhưng chàng biết đấy... số phận của ta không nằm trong tay mình. Ta không thể tự quyết định được điều gì."
Lử siết tay Mỉ mạnh hơn, ánh mắt anh ánh lên sự bất lực. Cả đời anh chỉ muốn bảo vệ Mỉ, muốn mang đến cho nàng một cuộc sống bình yên, nhưng giờ đây, anh chẳng thể làm gì để thay đổi điều đó.
Mỉ bước đến gần anh, áp tay lên má anh, cảm nhận sự ấm áp từ người mà nàng yêu.
• "Ta chỉ mong chàng sẽ không quên ta... dù có ra sao, dù ta ở nơi nào, chàng hãy nhớ về ta, về những ngày chúng ta đã có bên nhau."
Lử gật đầu, đôi mắt anh đầy nước nhưng anh cố không khóc. Anh ôm Mỉ thật chặt, cảm nhận hơi thở yếu ớt của nàng, nghe tiếng gió lùa qua những vách đá, hòa cùng nỗi đau dằng dặc. Cả hai đứng im lặng, chỉ còn tiếng thở dài và tiếng tim đập nhanh của những trái tim bị chia cắt.
Trăng dần lặn xuống sau dãy núi, bóng tối bao trùm cảnh vật. Mỉ khẽ rời khỏi vòng tay Lử, ánh mắt nàng lần cuối nhìn sâu vào mắt anh.
• "Tạm biệt chàng..."
Nàng quay lưng bước đi, từng bước chân nhỏ bé rời xa anh trong đêm đen, bóng nàng dần khuất sau màn sương mờ ảo. Lử đứng lại, đôi tay buông thõng, nhìn theo bóng dáng người con gái anh yêu khuất dần vào hư không. Tim anh như vỡ nát, nhưng anh không thể làm gì hơn ngoài việc đứng đó, lặng lẽ khóc trong nỗi đau không thể tả thành lời.
Đó là lần cuối cùng họ gặp nhau. Và từ đêm hôm đó, cả cuộc đời Lử đã thay đổi mãi mãi.
Chưa có bình luận nào.
Gửi bình luận