Ở NHÀ MỘT MÌNH

CHƯƠNG 1

(Không giống phim “Ở nhà một mình” của cậu bé bảy tuổi, mà là chuyện bà già bảy mươi ở nhà một mình để tránh virus Covid-19)

Giãn cách ở thành phố đã kéo dài gần một tháng, tình hình ngày càng căng thẳng. Dịch Covid-19 lan tràn, chẳng ai biết khi nào con virus ấy sẽ tìm đến mình, nên đành ở nhà theo khuyến cáo.

Bà già ở nhà một mình, tự xoay xở mọi việc. May mắn là vẫn còn chút tiền dành dụm, nên tạm gác lại nỗi lo tài chính. Mỗi ngày, cô con gái đang du học ở Đức lại gọi điện về hỏi thăm. Nhưng cũng chẳng giúp gì hơn được, khi mà người trên 60 tuổi bị khuyến cáo — gần như bắt buộc — không ra đường.

Từ trước đến nay, bà vốn được khen là người có nghị lực, tự tạo dựng sự nghiệp, tự nuôi con. Nhưng điều ấy cũng chẳng có gì to tát, vì quanh bà vẫn có biết bao bà mẹ vất vả nuôi đàn con khôn lớn. Thế nhưng, bị “bắt” ở nhà một mình ở tuổi thất thập mới thật sự là thử thách nghị lực.

Phải có ý chí lắm mới duy trì được nếp sống ngăn nắp: sáng dậy đúng giờ, tự lo vệ sinh cá nhân và dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, theo đúng câu “Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm”. Giữ tinh thần không buồn bã, không để đời sống tuột dốc vì lười biếng.

Phải có nghị lực lắm mới tự vẫy tay 1.000 cái theo bài “Dịch cân kinh”. Bao năm học đủ loại động tác thể dục — từ Thái cực quyền đến Pháp luân công — những động tác nhớ trước quên sau, nên giờ quay về dịch cân kinh cho dễ. Giống như đi bơi, cứ nhảy ùm xuống nước là buộc phải bơi; hoặc đi bộ vòng vòng công viên thì nhẹ nhàng hơn nhiều so với việc tự tập ở nhà. Nếu không vận động, thì thân già sẽ nhanh chóng cứng đơ vì suốt ngày chỉ di chuyển giữa bàn viết, màn hình phim và giường ngủ, loay hoay trong căn phòng 40m².

Ăn uống cũng là cả một vấn đề. Ít vận động nên chẳng thấy món gì ngon miệng. Tự nhiên trở nên kén ăn, phải đổi món sáng – trưa – tối, thêm cả ăn vặt, chè, trái cây, bánh… Không thể ăn cơm hay đồ thừa hâm lại. Khổ nỗi, cũng chẳng thể nấu một chén cơm hay một dĩa xào nhỏ xíu. Mà nấu nhiều thì không ăn lại được.

Hôm qua, thèm bánh xèo, bà bèn chạy xe sang Đinh Công Tráng mua — ai ngờ quán đóng cửa. Thế là chạy lòng vòng từ quận 1 sang quận 3, rồi sang tận quận 5. Kể cho con gái nghe, nó la ầm lên: “Mẹ ở nhà đi, có gì con đặt Grab giao tới, mẹ đừng chạy lung tung!”

Vì ăn ít, bà thường mua đồ ăn ngoài đường. Nhưng giãn cách thì đâu dễ kiếm: muốn ăn khoai lang mà chỗ bán chỉ bán từ 5 ký, bà ăn được hai củ là chán; thèm bắp nấu, chuối nướng cũng chẳng tìm ra. Sáng Chủ nhật, bà chạy ra chợ Tân Định, sang chợ Đa Kao tìm chôm chôm, vải thiều, ổi… cũng chẳng ai bán.

Về tinh thần, bà đã mua nguyên bộ Lịch sử Văn minh Thế giới của Will Durant, định đọc để bổ túc kiến thức về lịch sử và văn minh châu Âu. Nhưng càng đọc, càng… bức bối, vì chẳng có ai để tranh luận hay trao đổi. Ở nhà một mình, bất đắc dĩ phải “tịnh khẩu”. Sách tiểu thuyết, nghiên cứu tôn giáo thì đọc nửa chừng lại bỏ vì hết hứng.

Phim trên Netflix cũng đã xem hết từ Hàn, Mỹ sang Nhật, chưa dám coi đến phim Việt vì sợ… chán thêm.

Bà nghĩ, may mắn là mình vẫn còn đầu óc minh mẫn để xoay xở việc nhà. Chỉ tiếc là không được đi đây đi đó. Những bài viết hay, những ý tưởng mới của bà ngày trước thường bật ra khi ngồi trong quán cà phê một mình hay giữa những cuộc thảo luận sôi nổi.

Nếu ở nhà một mình để “luyện tâm thanh tịnh, điều khí, tịnh khẩu”, thì sau đợt giãn cách này, có khi sẽ có người “đắc đạo” hay bừng sáng trí tuệ — bà chợt nghĩ. Nhưng rồi lại tự cười: “Còn lâu! Thiền có giúp con người tránh được virus không? Hay chỉ là cách tạm quên sự đời, trốn chạy hiện thực xã hội như con đà điểu vùi đầu xuống cát?”

Thôi thì, đôi khi cũng phải chạy trốn trong nhà để yên thân — cả nghĩa đen lẫn nghĩa bóng.

CHƯƠNG 2

ẨM THỰC

Thật ra, bà già không định viết chương này, vì giữa lúc người nghèo đang thiếu cơm gạo mà nói chuyện ăn uống thì… nghe chẳng đẹp lắm.

Những ngày giãn cách, hình ảnh những người trẻ tình nguyện giúp đỡ bệnh nhân, ăn uống thất thường, không có thời gian ngủ nghỉ khiến bà nhớ lại thời tuổi trẻ của mình — cũng hăng hái lao vào công tác xã hội. Thế nên, kể chuyện ăn uống bây giờ, với bà, có chút chướng.

Nhưng bà lại nhớ, khoảng giữa tháng 5, khi việc giãn cách xã hội chưa quá chặt, số ca nhiễm ở Sài Gòn chỉ vài trăm, bà có đến trường đại học dự buổi bảo vệ luận án tiến sĩ của một người quen. Cô lao công thấy bà liền nhắc:

“Cô ơi, cô ở nhà đi. Cô nhiễm bệnh là khổ lắm. Cô ở nhà ăn no ngủ kỹ là tụi cháu mừng rồi.”

Ý cô ấy rõ ràng: bà chỉ cần khỏe mạnh, không làm phiền giới trẻ là họ vui.

Vậy mà những người xung quanh, thấy bà vẫn ung dung tự đi mua đồ ăn (lúc đó tiệm vẫn bán mang về), đã kêu ầm lên. Con gái ở Đức gọi về làu bàu. Bà cãi:

“Shipper đi mua được, sao mẹ lại không? Chẳng lẽ mình tránh cái chết để người khác chết thay à?”

Lúc ấy chưa ai nghĩ đến chuyện “tích trữ lương thực” — để các tiệm lo dự trữ giùm. Chung quanh nhà bà, đâu thiếu gì: bánh mì thịt Bảy Hổ, bánh cuốn Tây Hồ chỉ cách vài chục mét, cháo cá Huỳnh Ký nổi tiếng chỉ cần băng qua đường, rồi hủ tiếu Nam Vang, mì hoành thánh, mì xào giòn, bò kho, mì Quảng, cơm chiên lá sen, chè, xôi… đủ cả. Thậm chí trà sữa Tocotoco cũng sát bên. Tiệm vàng, đổi USD cũng gần. Chỉ thị 15 chẳng ảnh hưởng gì đến thói quen ăn uống của bà, chỉ là không được ngồi quán tán dóc thôi.

Đến Chỉ thị 16, chợ Đa Kao đóng cửa. May vẫn còn cửa hàng Satrafood gần nhà. Bà đặt 2 con gà, 2 hộp trứng, thêm khoai tây chiên, chả giò, nem, xôi khúc, bánh xếp… những món “ăn chơi” ít ai tranh mua.

Khi vào Satrafood, bà ngạc nhiên thấy người ta xách 2–3 túi to, còn mình chỉ mua chai dầu ăn để chiên khoai, vài cọng cải xanh, cải salad, vài quả cà chua, chai nước rửa chén và… một hộp chewing gum để giữ miệng thơm. Lúc đó vẫn còn được mua tự do, chưa phải xếp hàng.

Bạn gửi cho bà 5 trái dưa lưới, cộng thêm 3 trái ổi, 5 trái táo, 2 ký chôm chôm. Tự nhủ: “Không biết ăn làm sao hết.”

Ngày 7/7, thấy thiên hạ ùn ùn mua lương thực, bạn của con gái hỏi:

“Bác ơi, bác mua gì không, con đặt qua Grab cho?”

Bà… lúng túng, chẳng biết mua gì. Thèm xôi, bà mua 1 ký nếp, nửa ký đậu xanh, nhưng chỉ nấu một lon gạo nếp cùng ít đậu, ăn hai ngày đã thấy… sợ. Thấy quảng cáo nem lụi trên Facebook, bà đặt nửa ký, ăn 3 ngày liền, ngán đến tận cổ.

Hai tuần liền ăn hết 2 trái dưa lưới, cuối cùng phải mang 2 trái còn lại tặng chú bảo vệ. Dưa ngon thật, nhưng chắc sang năm mới dám thèm lại.

Đọc Facebook thấy nhiều nhà bạn bị giăng dây, không mua được lương thực, bà cũng bắt đầu lo. May là đầu tháng 5, bà đã mua 4 tháng thuốc cho các bệnh nền tuổi già. Nhìn túi thuốc to đùng chưa từng thấy, bà phát hoảng: “Trời, mình sẽ uống hết ngần này sao?” Trước đây, bà chỉ mua đủ uống 10 ngày, rồi ra nhà thuốc mua tiếp — vừa tiện, vừa có cớ đi lang thang. Giờ thì hết rồi, chỉ biết ngán ngẩm nhìn đống thuốc.

Ôi, lối sống tối giản của bà đã… phá sản!

Bà nghĩ: lỡ mai nhà hàng xóm có người nhiễm, nhà bà bị giăng dây “nội bất xuất, ngoại bất nhập” — kẻ gọi là ở tù, người ví như bị đày lãnh cung — chỉ được cung cấp hàng thiết yếu, thì sẽ khổ biết bao. Nên phải dự trữ, để không phiền ai.

Tổ dân phố phát phiếu đi chợ. Satrafood gần nhà lúc nào cũng có người xếp hàng, kể cả trưa. Tin tức về biến chủng Delta, người nhiễm tự cách ly ở nhà, hàng ngàn người từ trại cách ly trở về… đã khiến khái niệm “người nhiễm bệnh” thay đổi.

Thôi, ở nhà.

Bà đặt một thùng rau củ quả 10 kg, gồm 20 loại, mỗi loại chừng nửa ký. Mua thêm cá, thịt, gà, tép… đủ đạm. Rồi ngồi nhìn… phát ngán.

Bà lập kế hoạch ăn cho cả tháng:

• 1 kg gạo ngon organic: mỗi tuần ăn 1 lon (nấu một lần, chia làm 4 chén để tủ lạnh, hâm lại — học theo cách cụ Trần Văn Khê từng áp dụng thời sống ở Pháp, nhờ vậy có thời gian đọc cả kho sách âm nhạc).
• 2 trái mướp và rau ngót: nấu 2 lần trong 2 tuần với cánh gà, xương gà (loại rau ngót này, 50 năm nay bà mới gặp lại; má bà xưa nấu chung với mướp và tép).
• 1 bữa spaghetti mỗi tuần (thịt, trứng hoặc gà và rau củ).
• 1 bữa bún gạo xào rau củ mỗi tuần.
• 1 bữa bún cá thu nấu ngót mỗi tuần.
• 1 bữa cháo gà mỗi tuần.
• 2 bữa cơm với canh và tép ram hoặc cá thu sốt cà mỗi tuần.
• Mỗi ngày 1 ly chanh + 1 viên sủi C.
• Bánh, trái cây ăn lai rai.
• Khoai tây chiên, chả giò, nếp đậu xanh, khoai lang… mỗi thứ một ít.

Ở nhà một mình với tủ lạnh đầy, bà phải biến thành “bếp trưởng bất đắc dĩ” của chính mình.

Mệt quá!

Trước kia, đến giờ ăn, bà chỉ việc chạy sang nhà hàng My Mother’s, ăn xong là thẳng tiến thư viện đọc sách — chẳng cần tính toán hay hao mòn neuron thần kinh. Giờ thì còn… 2 quả cà tím, 1 củ su hào, 1 quả bí rợ — làm gì với chúng đây?

Không có phở, bún mọc, cơm tấm bì, mì vịt tiềm trong thực đơn tháng này. Chỉ còn cách ráng ăn cho hết đồ dự trữ. Cũng chẳng biết, sau tháng này, sức khỏe sẽ tốt hơn… hay sẽ mập thêm vì ăn nhiều quá. (CÒN TIẾP)